GJENETIKE

Mjekesia Zheriantrike

---

Biologjia e Plakjes

Dukuria e plakjes gjithmone ka magjepsur njeriun, pjeserisht mbase per faktin se deri relativisht vone vetem nje pjese e vogel e njerezve arrinte te jetonte pleqerine. Koncepti i daljes ne pension, p.sh., nuk ka egzistuar deri ne pjesen e fundit te shekullit XIX. Disa faktore e kane sjelle plakjen dhe pasojat e saj ne qender te interesit shkencor dhe shoqeror ne çerekun e fundit te shek. XX e ne vazhdim. Mjekesia moderne eshte nje nga disiplinat e fundit qe merret me pleqte dhe qe njohu ndikimin e ketyre forcave te cilat kercenojne te shkaterrojne shendetin dhe sherbimet shoqerore ne qofte se nuk perpunohen mjete me te efektshme per te plotesuar nevojat e pleqve.
Keto forca mund te vleresohen me mire duke nxjerre ne dukje kontrastin e lakoreve te jetegjatesise se popullatave te ndryshme. Keto lakore percaktohen nga ritmet e lindjes, nga vdekshmeria ne foshnja dhe femije. Veç kesaj, permiresimi i kushteve te te ushqyerit, te strehimit, te arsimit, te higjenes personale dhe komunale jane karakteristika te zhvillimit sosial-ekonomik. Nga ana tjetre, ky zhvillim çon edhe ne njefare pakesimi te ritmit te lindjeve. Keto prirje shkaktojne shtesa ne moshen mesatare te popullates dhe jetegjatesise. Megjithate, zgjatja e jetegjatesise pas arritjes se pjekurise eshte me pak e theksuar siç mund te shihet nga moshat e ngjashme ne te cilat presin abshisen skajet e siperme te lakoreve te jetegjatesise se popullatave me zhvillim te ndryshem sosioekonomik, dhe asnje mbijetese e dokumentuar me siguri mbi 125 vjeç nuk njihet.
Prandaj prirja ne kohen tone eshte me teper e orientuar drejt rritjes se perpjesetimit te njerezve qe mbijetojne per t'iu afruar ketij kufiri sesa e per te arritur kufirin e siperm te jetes se njeriut. Ne rrethana optimale njeriu vdes mesatarisht ne mesin e 10-vjecarit te nente. Nje vdekje e tille eshte quajtur vdekje natyrore, rezultat i ligjshem i perberjes gjenetike te njeriut.