Edhe perkrahesit me te forte te shkalles se brendshme te plakjes qelizore pranojne se eshte i vogel propabiliteti qe kafshet te plaken per shkak se nje ose me shume popullata qelizore humbin abilitetin e tyre proliferativ. Mbase ka me teper te ngjare qe ne qelizat qe plaken vdekja e organizmit vjen me teper nga pakesimi i aftesive funksionale dhe jo nga pakesimi i aftesive froliferative.
Ne kete menyre vemendja eshte vatruar ne disa procese rregullatore, duke postululuar nje katarakt te pakesimeve te lidhura me moshen qe porforcohen ne inde dhe ne organizem ne teresi. Keto faktore i cilesojme si te jashtem ne logjiken e asaj cfare permenda me lart meqe ata mund te mos jene universale ne teresine e qelizave dhe indeve dhe mund te perfshijne edhe forca te rrethines.
Keto sisteme te shqyrtuara posacerisht ne kete pikepamje perfshijne sistemet nervore endokrine dhe imune. (kuptohet si rrjedhoje e karakterisikave qe kam permendur me larte per keto pika).
Nje shkalle ka perqendruar vemendjen ne rolin e moloaminave te sistemit nervor central dhe pikerisht te dopamines, norepinefrines dhe serotonines (pra keta komponente te rendesishem ne moloamina)
Keta neurotransmetues jane studiuar posacerisht dhe pjeserisht per shkak te ndryshimeve te njohura ne disa semundje neurologjike te lidhura me moshen.
Semundja Parkinson p.sh. shoqerohet me mangesi te theksuar te monoaminave (p.sh. dopamina striatale) dhe mund te mjekohet pjeserisht kuptohet, me zevendesimin e L-dopamines.
Vec kesaj ne trurin normal te plakur ndodhin ndryshime te metabolizmit te katekolaminave dhe te moshuarit jane te ndjeshem ndaj zhvillimit te simptomave parkinsoniane pas mjekimit me fenotiazina, prandaj ndryshimet e lidhura me moshen gjate marrjes se dopamines dhe ne metabolizmin e katekolamines mund te ulin pragun per barnat qe jane antagoniste te katekolamines.
Ndryshime te tilla mund te shpjegojne shfaqjen e vone te semundjes Parkinson postencefalitike, ne te cilen plakja cmaskon nje insult te meparshem viral. Ndryshime te tjera te lidhura me moshen qe mund te lidhen me ndryshime ne monoaminat e sistemit nervor central perfshijne ndryshimet ne ritmet cirkadiane ne modelet e gjumit , ne shtytjet seksuale dhe ne termorregullimin. Nga ana tjeter, ndryshimet ne statusin kolinergjik te sistemit nervor qendror mund te shpjegojne disa ndryshime te sjelljes dhe te funksionit mendor; agjentet qe rrisin nivelet e acetilkolines ne tru jane sot shume te perhapura ne mjekimin e cmendurise.
Mbase te lidhur me keto ndryshime te neurotransmetuesve jane ndryshimet e medha te funksionit endokrin me kalimin e moshes. Keshtu , p.sh plakja normale shoqerohet me renie te tolerances ,nese mund te shprehemi keshtu, ndaj glukozes, mekanizmi i se ciles eshte ende jo shume i njohur, dhe shfaqja e diabetit te sheqerit simptomatik shtohet me moshe.
Mbizoterimi i komes hiperozmolare joketozike ne diabetiket e moshuar mund te shkaktohet nga demtimi i ozmoregullimit dhe perceptimi i etjes pervec sekretimit te pamjaftueshem te insulines.
Mangesite klinike dhe subklinike te tiroides jane gjithashtu me te zakonshme dhe shpesh pasqyrojne nje demtim perparues per te kompensuar sekretimin e pakesuar te hormonit te tiroides.
Kjo dukuri dhe ndoshta edhe shfaqja e shtuar e diabetit mund te jene , gjithashtu, dytesore lidhur me shtimin e semundjeve autoimune me kalimin e moshes. Nje crregullim i funksionit endokrin qe lidhet me moshen eshte mosfunksionimi i vezoreve te femres gjate menopauzes.
Nuk eshte mirepercaktuar nese stopimi i ovulimit shkaktohet nga ndonje kufizim i brendshem i vezoreve ose nese ndryshimet ne rregullimin neuroendokrin te vezoreve kane rendesi paresore ne mosfunksionimin e vezoreve ne ne menopauze me teper sesa mungesa e qelizave veze.
Cilado qofte etiologjia kaskada e ngjarjeve duke perfshire sekretimin e pakesuar te estrogjenit, kontrolli feedback (reagimi)negativ i pakesuar i hipotalamusit , adicionet kompensuese te sekretimit te hormonit nxites te folikules dhe te hoirmonit luteinizues, si dhe prishja e termorregullimit kane rrjedhime dytesore te thella si ne nivelin psikologjik dhe ne ate fiziologjik.
Ndryshimet endokrine te mashkulli qe po plaket , ndonese me pak dramatike, mund te kene nje rendesi te njejte dhe te perfshije si nje pakesim ne testosteronin mesatar te plazmes dhe nje pakesim ne estrogjenin mesatar te plazmes , keshtu qe paradoksi i femerimit (feminizimit) te shtuar ne burrat qe plaken shkon paralel me prodhimin e pakesuar te estrogjenit ne gra.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου